8. Voor vertrek
Het verblijf in Oeganda loopt ten einde. En dus zijn we druk om allerlei zaken nog te regelen voor ons vertrek. We willen de bestelde boeken bij de uitgever geleverd zien voordat we weg gaan.
De timmerman is nog druk aan het werk voor het Lejofonds.
De aannemer legt de laatste hand aan de overdekte zitjes voor de bovenbouw. Het gebouwtje dat dienst gaat doen als jongensinternaat voor de Kisimbizi primary school heeft hij gerenoveerd. Het is inmiddels al bewoond.
Tot het laatst zijn we bezig families te ondersteunen. We geven daar weer een voorbeeld van.
In het vorig reisverslag hebben we de start van het spelen in hoeken gemeld. We geven nu een impressie d.m.v. foto’s.
We komen tot de volgende hoofdstukken:
- 1. Tot het gaatje
- 2. Het mes snijdt aan twee kanten
- 3. Bijna maar nog niet helemaal
- 4. Van bouwval tot jongensinternaat
- 5. Van dik hout zaagt de timmerman geen planken meer
- 6. Spelen in hoeken
- 7. Solar power
In de diverse reisverslagen hebben we verslag gedaan van nieuwe ontwikkelingen en activiteiten. Na dit laatste reisverslag komen we nog met een “Terugblik verblijf Oeganda” waarin we onderwerpen belichten die niet aan bod zijn gekomen in de reisverslagen.
8.1. Tot het gaatje
Het aantal lees- en leerboeken waarover de leerkrachten van de Aunt Kevin nursery and primary school beschikken is summier. Het Lejofonds wil komen tot een forse uitbreiding. In reisverslag 6 hebben we onder de titel “We doen een boekje open” verhaald dat dit een struikelpartij is geworden van enkele weken, maar dat we uiteindelijk de uitgever een bestellijst hebben overhandigd.
In de afgelopen jaren hebben we vaker zaken gedaan met de uitgever. Tot wederzijds genoegen.
Dit keer is de bestelling zeer fors. Voor primary 1 tot en met primary 6 willen we voor individueel lezen voor elke klas 40 verschillende boeken. Extra voorwaarde daarbij is dat er geen dubbeling mag zijn tussen de boeken die al aanwezig zijn voor My Book Buddy. Kinderen kiezen wekelijks een boek vanuit het My Book Buddy systeem om thuis te lezen. De boeken voor individueel lezen zijn de boeken die de kinderen kiezen om onder schooltijd te lezen.
Daarnaast willen we boeken hebben voor technisch lezen, voor elke klas tien verschillende titels. Maar ook hier mag geen overlap zijn tussen de boeken van individueel lezen en de boeken van My Book Buddy.
Tenslotte willen we voor begrijpend lezen tenminste acht verschillende titels per klas. En opnieuw ook hier mag er geen dubbeling zijn met de boeken van My Book Buddy, technisch lezen en begrijpend lezen.
De uitgever verslikt zich erin. We worden aan het lijntje gehouden als we vragen naar de voortgang van onze bestelling. We eisen uiteindelijk een datum van levering. Die krijgen we. Maar de datum wordt niet gehaald. We kunnen nu niet meer spreken van een struikelpartij, eerder van een vechtpartij.
We gaan naar het eind van ons verblijf in Oeganda en we willen aanwezig zijn bij levering van de boeken om de leerkrachten te instrueren hoe te checken of alles geleverd is, maar vooral ook om er zorg voor te dragen dat de boeken op de juiste wijze van een label worden voorzien.
Opnieuw eisen we een datum van levering. Opnieuw wordt die niet gehaald. En dan is het bij wijze van spreken oorlog. Die slag winnen we, zij het op het nippertje.
Op de laatste dag van ons verblijf op Aunt Kevin komen de boeken om vier uur ’s middags. We seinen de leerkrachten in dat ze blijven om te helpen om alles te checken en indien zo mogelijk te labelen.
Alle leerkrachten zijn van de partij waaronder de “hoogzwangere deputy-headmaster”. Geweldig! Ook al omdat we ze eerder, en nog wel op een zondag, opgetrommeld hebben. Het Lejofonds heeft het meubilair geleverd voor P1 tot en met P5. Er zijn verschillende groottes van tafels en stoelen. Maat die zijn niet gemerkt. En dus staat alles door elkaar. Zo zien we dat een leerling uit P5 bij de juiste tafel zit, maar op een veel te kleine stoel, namelijk een stoel van de “babyclass”.
We laten de leerkrachten alle tafels en stoelen opnieuw meten en ze daarna van een merkteken voorzien.
De leerkrachten zijn gewend het meubilair te rangschikken zoals daarvoor deden met de banken. Lange rijen naast elkaar. Leo maakt van de gelegenheid gebruikt te laten zien hoe het meubilair in groepjes ingedeeld kan worden, zodanig dat ook gemakkelijk een kring met de stoeltjes gevormd kan worden.
En nu is iedereen weer aanwezig om de bestelde boeken te controleren.
Het is een omvangrijke klus die niet voor het donker geklaard is.
Het Lejofonds heeft een solar systeem laten aanleggen, waardoor er verlichting komt in de keuken, de “office van de headmaster”, de “staff room”, bij de toiletten, maar ook in de “main hall” waar we met zijn allen nu bijeen zijn. De vorige dag is het systeem geïnstalleerd. We profiteren er nu al van.
Het wordt donker. De lichten gaan aan. Maar het betekent ook dat de magen gaan knorren. Een van de leerkrachten komt met een droog brood tevoorschijn. Dat wordt ons te gortig. We laten drinken en eten aanrukken.
Tegen tien uur stoppen we. Het is genoeg geweest. De klus is nog niet af. Na de nodige uitleg zijn we ervan overtuigd dat de klus verder geklaard kan worden zonder onze aanwezigheid.
Spontaan neemt een van de leerkrachten het woord. Hij bedankt ons namens alle aanwezige leerkrachten voor wat we voor de school en dus ook voor hen gedaan hebben. Wij, op onze beurt, spreken onze waardering uit voor de inzet van de leerkrachten.
We nemen afscheid van de leerkrachten, maar ook van de oprichters van de school die de hele avond aanwezig zijn geweest.
Eerder is er een officieel afscheid geweest. Een afscheid waarin de kinderen een hoofdrol hebben gehad.
Waardering voor het Lejofonds, uitgedrukt in zang en dans.
8.2. Het mes snijdt aan twee kanten
Het leerlingenaantal op Aunt Kevin groeit spectaculair. Het verbaast ons niet. Toch zijn er nog veel kinderen die niet naar school gaan omdat een ouder of ouders het schoolgeld niet kunnen betalen.
Zo ook Henry, een jongen van 11 jaar.
Hij woont bij zijn moeder. We ontmoeten hem thuis.
Moeder verdient een schamel inkomen met de verkoop van houtskool. Moeder heeft vier kinderen. Ze kan niet alle kinderen onderhouden. Daarom wonen de drie andere kinderen bij oma in Kampala.
Vader is twee jaar geleden overleden.
Gebleken is dat het houtkool van het project Green Charcoal Lejofonds van een veel betere kwaliteit is dan het traditionele houtskool. We willen daar graag een demonstratie van geven.
We vragen moeder of het mogelijk is dat zij een aantal vrouwen uitnodigt voor een demonstratie. Dat kan.
Op de afgesproken dag en tijd zien we dat moeder tien vrouwen heeft uitgenodigd.
Coördinator Daniel Kibago verzorgt de workshop. Het is niet de eerste keer dat we dit meemaken. Succes verzekerd weten we.
En alleen al aan de lichaamstaal van de vrouwen zien we dat dit ook dit keer zo is.
Na afloop bestellen alle vrouwen een zak houtskool. Maar wat belangrijker is, drie vrouwen geven aan van van de houtskoolverkoop een job te willen maken. Zo ook Henry’s moeder.
We geven die vrouwen een aantal zakken houtskool, green charcoal, cadeau om hen een eind op weg te helpen.
Daarnaast betaalt het Lejofonds voor Henry het schoolgeld voor het eerste trimester. Daarna is het de verantwoordelijkheid van moeder om te zorgen dat het schoolgeld betaald wordt. Ze ziet het zitten.
8.3. Bijna maar nog niet helemaal
“Zitten in de schaduw, dat word je niet zat”. Onder die titel hebben we in het vorige reisverslag aangegeven dat het Lejofonds ook overdekte zitjes laat bouwen voor de bovenbouw van Aunt Kevin nursery and primary school. We besluiten het artikel met “ De aannemer heeft beloofd dat alles af is voor ons vertrek”. Dat lukt bijna, maar niet helemaal, zoals onderstaande foto’s laten zien.
8.4. Van bouwval tot jongensinternaat
Het Lejofonds renoveert een bouwval op de Kisimbizi nursery and primary school om het geschikt te maken dienst te doen als jongensinternaat.
In reisverslag “4.2. Een beetje Nederland in Oeganda” verhalen we hoe het hoogste punt bereikt is van het jongensinternaat op de Kisimbizi nursery and primary school, reden om de Nederlandse driekleur te laten wapperen.
We bezoeken de Kisimbizi nursery and primary school meerdere malen om de voortgang te volgen.
Na dat het stukadoorswerk af is, bestellen we verf. Directeur Spencer zal zelf voor het schilderwerk moeten zorgen.
Bij de smid laten we bedden maken, dubbeldekkers.
Herma bekijkt het schilderwerk kritisch. De afwerking bij de randen is onvoldoende in haar ogen. Daar zal nog iets aan gedaan moeten worden.
En dan zien we dat het gebouwtje bewoond is.
Directeur Spencer is in gedachten verzonken. Heeft hij nog iets in petto voor het Lejofonds?
8.5. Van dik hout zaagt de timmerman geen planken meer
Eerder hebben we aangegeven dat de timmerman vorig jaar fouten heeft gemaakt bij het maken van meubilair. Van het bewaard gebleven materiaal heeft de timmerman blokjes gemaakt. We hebben hem verder de opdracht gegeven van het overgebleven materiaal autootjes te maken voor het spelen in hoeken.
Primary 6 is een nieuwe klas dit jaar op de Aunt Kevin nursery and primary school. Daar moeten tafeltjes en stoeltjes voor komen. We houden vinger aan de pols. We willen niet opnieuw geconfronteerd worden met fouten. We zien de verschillende onderdelen van het te maken meubilair.
De timmerman komt er niet aan toe alles voor ons vertrek af te maken.
Dat komt ook omdat we hem tussentijds nog de opdracht geven een kast met werkplekken voor de “staff room” te vervaardigen.
Het Lejofonds heeft voor een solar systeem gezorgd waardoor er verlichting is in de “staff room”. De werkplekken komen nu zeer van pas.
We krijgen een beeld hoe het eindresultaat eruit gaan zien. De uiteindelijke afronding zal plaats vinden na ons vertrek.
8.6. Spelen in hoeken
In het vorig reisverslag hebben we aandacht besteed aan de voorbereiding van het spelen in hoeken, een enorme verandering voor een Oegandese school.
Duidelijk is gebleken dat volwassenen veel plezier hebben beleefd aan de voorbereidingen. Het kind in hen komt weer naar boven.
Inmiddels hebben de kinderen van de “middle class” van de “nursery” hun eerste ervaringen opgedaan. Ze hebben intensief gespeeld zoals ook uit onderstaande foto’s blijkt. En daar hebben wij weer van genoten.
We blijven in gesprek met de leerkrachten over deze werkvorm.
De foto’s gemaakt van de poppenhoek gaan naar een 92-jarige dame uit Zevenaar. Zij heeft de kleding van de poppen gemaakt. Ook zij zal genieten.
8.7. Solar power
Het Lejofonds zorgt ervoor dat er verlichting komt op de Aunt Kevin nursery and primary school d.m.v. een solar systeem.
Ter voorbereiding op ons verblijf in Oeganda hebben we bij verschillende firma’s een offerte opgevraagd. Uiteindelijk is de keuze gevallen op Villa Energy.
Dee firma heeft ter plekke al onderzoek gedaan naar wenselijk- en mogelijkheden.
Een lokale elektricien wordt in gehuurd om de bedrading aan te leggen.
Aan het eind van ons verblijf wordt het solar systeem aangelegd. Op de bewuste dag zijn we niet op Aunt Kevin, maar op de Kizimbizi nursery and primary school.
We krijgen een telefoontje met de vraag waar de kast met de batterijen geplaatst moet worden, in het kantoortje van de “headmaster” of in de “staff room”.
Er ontstaat wat geharrewar. Reden voor ons om direct naar Aunt Kevin te gaan. Bij aankomst zien we de auto van Villa Energy op het terrein van de school staan.
De beste plaats voor de batterijenopslag is naar onze mening het kantoortje van de “headmaster”. Men durfde dit niet aan omdat in dit geval gemaakte overzichten van de headmaster van de muur verwijderd zouden moeten worden.
Voor ons is de oplossing simpel. De kast krijgt een andere plaats. Dat daardoor ook wat overzichten van de headmaster een andere plaats moeten krijgen, so what?
De monteurs kunnen aan het werk.
Daar komt soms wat acrobatiek aan te pas.
De leerlingen kijken in de pauze toe en vragen zich af wat er allemaal gaande is.
Aan het eind van de dag branden er lichten in de verschillende ruimtes, waaronder de “main hall”. Zoals gemeld hebben we daar de volgende dag al profijt van bij het checken van de geleverde boeken.