10. Terugblik
In 36 verhalen via 9 afleveringen hebben we verslag gedaan van onze activiteiten voor het Lejofonds tijdens een 9 weken durend verblijf in Oeganda in de maanden januari, februari en maart 2019.
Niet alle activiteiten zijn daarbij aan bod gekomen. In deze terugblik kijken we voornamelijk naar die activiteiten waar nog geen aandacht aan is besteed.
Maar allereerst, nu we weten hoe de Kisimbizi nursery and primary school er uitziet, kijken we eerst terug naar de gebouwensituatie voor die tijd.
10.1. Kisimbizi NEW BORN!
Na de door het Lejofonds, voor de Aunt Kevin nursery and primary school, gerealiseerde renovatie van bestaande gebouwen en de bouw van nieuwe lokalen zei men: “Aunt Kevin is New Born!”
Datzelfde kunnen we nu zeggen van de Kisimbizi nursery and primary school na de bouw van vier klaslokalen, een keuken, het realiseren van een personeelsruimte en de bouw van een woning voor de headmaster, terwijl in de twee voorgaande jaren het jongens- en meisjesinternaat is gerenoveerd en bijbehorende toiletten annex wasgelegenheid zijn gebouwd.
Kisimbizi NEW BORN!
Maar hoe zag de Kisimbizi nursery and primary school er ook weer uit voor de komst van het Lejofonds?
Oude gebouwen waar kinderen bij een beetje storm net angst en beven verblijven omdat ze bang zijn dat de boel instort.
Een gebouwtje met de naam van de school waar de kleuters gehuisvest zijn.
“Through patience you win”. Een raak motto.
Elk jaar zie je het naambord verder achteruit gaan.
Regen heeft vrij spel in het kleuterlokaal.
Meerdere groepen zijn in 1 lokaal gehuisvest.
1 lokaal kent een scheidingswand
En de w.c. is een plek waar je je te kakken voelt gezet.
10.2. Lezen
Vorig jaar hebben we in overleg met het team van de Aunt Kevin nursery and primary school een leeslijn opgezet en de leesvormen individueel lezen, technisch lezen en begrijpend lezen ingevoerd.
We zijn nieuwsgierig naar de stand van zaken en vragen de “director of studies” van de Aunt Kevin een leesles bij te wonen wat toegestaan wordt.
Leerlingen lezen hardop in tweetallen, een vorm die niet gebruikelijk is op de Oegandese scholen.
En natuurlijk dan wij ook even mee. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan.
10.3. Nursery
In nieuwsbrief 43 hebben we aangegeven dat mevrouw Hannya Schut de nodige materialen heeft gemaakt voor de nursery van de Aunt Kevin nursery and primary school. Dit betreft materialen rond het beroemde boek van Rupsje-nooit genoeg.
Op de Aunt Kevin hebben we het boek Rupsje nooit genoeg voorgelezen en tegelijkertijd de verschillende materialen geïntroduceerd.
Er is nog even een kleuter wakker gemaakt zodat hij niks hoeft te missen van het geheel.
Leo leest voor. Herma zorgt ervoor dat de genoemde materialen op tafel komen te liggen.
De kleuters volgen alles aandachtig.
De kinderen zijn enthousiast en krijgen geen genoeg van Rupsje-nooit-genoeg. Dat geldt ook voor de juf. Ze doet de “voorstelling” nog eens dunnetjes over. Ze heeft er zichtbaar plezier in.
Voor een van de kinderen wint het op de foto komen van Rupsje-nooit-genoeg.
We worden uiteindelijk bedankt voor het meenemen van de materialen. Ook de andere kleuterklassen zullen kennis maken met Rupsje-nooit-genoeg. Daarna zullen de spulletjes een plaatje krijgen in “corner play”.
We komen nog een keertje terug bij de kleuterklassen. Mevrouw Hannie Schut heeft ook nog een aantal prachtige rekenmuizen gemaakt.
Heerlijk materiaal voor een leuke “rekenles”. Meteen een voorbeeld voor de leerkracht welke muizenissen er in de les zitten.
Stippen en ringen tellen en vergelijken, kleuren onderscheiden en vergelijken, begrippen als kort, lang, meer, minder, enz.
De kinderen zijn vol aandacht. Dergelijke leuke materialen komen niet elke dag voorbij.
Tenslotte zorgt mevrouw Hannie Schut ervoor dat de kinderen tijdens het werken in hoeken over een aantal nieuwe poppen kunnen beschikken. Het bijzondere aan deze poppen is, dat de kleding verzorgd is door een 92-jarige tante van Hanny Schut.
In reisverslag 8.3 Cornerplay hebben we verteld over mevrouw Tineke Hesper die vele materialen heeft samengesteld voor het spelen in hoeken op de Aunt Kevin nursery en primary school en hoe dit materiaal ondergebracht is in een bepaald systeem. We hebben ook een indruk gegeven hoe de kinderen met het materiaal spelen en ervan genieten.
Mevrouw Tineke Hesper heeft ook een honderdtal zakjes gemaakt met daarin twee variaties van het spel Yahtzee met alle bijbehorende materialen.
Het is de bedoeling dat kleuters van Aunt Kevin en Kisimbizi een zakje met de spellen mee naar huis krijgen.
In overleg met leerkrachten van beide scholen is besloten de zakjes op school te laten en daar regelmatig het spel te spelen. Mee naar huis nemen, zo is betoogd, betekent dat binnen de kortste keren materialen verloren gaan.
Op het prikbord in de personeelskamer van Aunt Kevin hangen nu als eerbetoon foto’s van mevrouw Tineke Hesper en Hannie Schut boven een foto van Cathy Spierenburg, oprichters van My Book Buddy.
10.4. Speelgoed voor de boarding
Uit ervaring weten we dat de kinderen op de boarding zich nog wel eens willen vervelen. We hebben dan ook voor de “meisjes boarding” spelletjes en speelgoed meegenomen. Dat moet natuurlijk direct even bekeken worden. De “jongens boarding” wordt niet vergeten. De kinderen zijn nieuwsgierig wat er nog meer uit de zakken komt.
10.5. Leo en Herma
Voor de gymnastiek en de sportwedstrijden heeft men op Aunt kevin de kinderen in vier groepen verdeeld, de zogenaamde houses. Zo is er een Leo house en een Herma house. je ziet kinderen geregeld met een t-shirt aan met op de rug de naam van een “house”.
En dan kan het gebeuren dat tijdens “cornerplay” het Leo house en Herma house gezellig naast elkaar zitten.
De “deputy-headmaster van de Aunt Kevin nursery and primary school heeft vorig jaar een dochter gekregen., Het dochtertje heet Herma. Tijdens ons verblijf vieren we de verjaardag van Herma.
Een leerkracht van de nursery op Aunt Kevin heeft tijdens ons verblijf een zoontje gekregen. Zoontjelief heeft de naam Leo gekregen. Een foto ontbreekt nog.
10.6. Verlichting
In nieuwsbrief 27 van augustus 2014 verhalen we dat de organisatie Ecofoundation een Solar Energy Home Box schenkt aan het Lejofonds. Deze box geeft de gebruiker op een eenvoudige wijze altijd en overal toegang tot elektriciteit.
Het Lejofonds stelt de box beschikbaar aan de Kisimbizi school. Daarmee worden de woning van de directeur en het jongens-en meisjesinternaat verlicht.
Onderzoek wijst nu uit dat er nog acht lampen meer aangesloten kunnen worden op de box.
Daarmee wordt verlichting in een van de klaslokalen mogelijk waardoor het lokaal ook ‘s avonds multifunctioneel gebruikt kan worden. Ook komt er verlichting in de personeelskamer.
10.7. “Disabled” meubilair
We krijgen een enthousiast telefoontje van de timmerman. Ala we in de buurt zijn, moeten we even langs komen. Hij is bijna klaar met de order van 75 tafeltjes en stoeltjes en we moeten het resultaat even bewonderen.
Wanneer we bij de timmerman aankomen zien we hem druk bezig met het schuren van de tafeltjes met een electrische machine.
Daar is hij trots op. De aanschaf ervan heeft hij kunnen doen na een order van het Lejofonds vorig jaar.
Zijn gezicht zit inmiddels onder het stof.
Wat hij kennelijk niet ziet, zien wij wel. De maten van een aantal stoelen kloppen niet.
Vooral de stoelen met een te korte rugleuning vallen uit de toen. Coördinator Daniel Kibao heeft het over “disabled” meubilair.
Een tegenvaller voor de timmerman i.p.v. de verwachte complimenten overvallen we hem met klachten.
Uiteindelijk begrijpt de timmerman dat hij bij een deel van de stoelen een fout heeft gemaakt. Hij belooft die stoelen in te nemen en nieuwe stoelen voor ons te maken.
10.8. De smid
In reisverslag 2.4. Een van de orders leidt naar het ziekenhuis vertellen we dat de smid, direct nadat we een order geplaatst hebben voor elf metalen kasten, met de motorfiets op weg gaat om materiaal te bestellen, daarbij op een koe botst en met een gebroken been in het ziekenhuis belandt.
Wanneer we tijdens ons verblijf langs zijn werkplaats komen, zien we dat zijn zoon de werkzaamheden heeft overgenomen.
De smid woont even buiten het dorp.
Gedurende ons hele verblijf is de smid uitgeschakeld en ligt hij thuis op bed. We gaan op ziekenbezoek.
De smid ligt op bed, maar dat belet hem niet om zaken te doen. Wanneer de kasten klaar zijn, gaan we nog eens terug om de rekening te betalen.
10.9. Project Goat to Goat
Paddestoelen
In reisverslag 3 verhalen we onder de titel “Naast de geit en de bok ziet men nu ook de paddestoel staan” hoe vanuit de maandelijkse vergadering van het project Goat to Goat het voorstel komt te onderzoeken of de teelt van paddestoelen een winstgevende activiteit zou kunnen zijn voor de leden van het project.
Coördinator Daniel Kibago geeft aan dat een zus van hem informatie kan verstrekken omdat zij zich in haar vrije tijd bezig houdt met de teelt van paddestoelen.
Herma zal een neef in Nederland benaderen die deskundige is wat betreft het telen van paddestoelen.
Herma krijgt de nodige informatie opgestuurd. Daaronder ook een krantenartikel.
“Die vrouw ken ik”, roept Herma uit wanneer ze de foto ziet. Het blijkt Esther, de zus van coördinator Daniel Kibago te zijn. De wereld is maar klein.
We gaan op bezoek bij Esther. Ze geeft aan met een nieuwe technologie te starten. Daarvoor is de bouw van een nieuwe schuur nodig. Daar is men net aan begonnen.
Aan het eind van ons verblijf komen we terug. De schuur is inmiddels klaar. Sterker nog we zien de eerste pakketjes met “paddestoelen in wording”.
Esther heeft haar cursusleider uitgenodigd om de nodige informatie te geven.
We zijn niet alleen benieuwd naar het gehele teeltproces maar ook naar alle kosten die het met zich meebrengt.
Het zal nog enkele weken duren voordat de oogst van paddestoelen kan beginnen. Dat kunnen we helaas niet meer meemaken.
Coördinator zal alles blijven volgen om vervolgens verslag uit te brengen aan de leden van het project Goat to Goat en het Lejofonds. Daarna wordt een mogelijke voortgang bepaald.
Bezoek families
We wonen twee maandelijkse vergaderingen bij van het project Goat to Goat. Daarnaast bezoeken we alle families.
We bewonderen pasgeboren geitjes.
Beesten die er aan toe zijn worden van een oormerk voorzien.
Ook worden nieuwe families bezocht om te zien of ze aan de voorwaarden voldoen en toegelaten kunnen worden tot het project.
10.10. Kato
Kato woont naast de houtskoolfabriek van het Lejofonds. Kato heeft het mogelijk gemaakt dat het project Green Charcoal Lejofonds daar een plek heeft.
Aan het begin van ons verblijf vernemen we dat Kato flink ziek is. Geld om naar het ziekenhuis te gaan is er niet, laat staan dat de kosten voor een onderzoek betaald kunnen worden. Het Lejofonds schiet te hulp.
Kato blijkt te lijden aan tuberculose. Sterke medicatie is nodig.
Als Kato wat op krabbelt, zien we hem voor het eerst. Als je hem zo ziet, is het maar een handjevol.
Kato draagt een toepasselijk t-shirt.
Nu we Kato zien, kunnen we meteen een probleem aansnijden. De eucalyptus bomen groeien snel. Een aantal bomen veroorzaakt nu een flinke schaduw over de “stands” waar de houtskoolbriketten liggen te drogen. Een vijftal bomen moet eigenlijk gekapt worden.
We overleggen welke bomen het moeten zijn.
We onderhandelen over een prijs voor de vijf te kappen bomen.
Het hout gaan we gebruiken voor het samenstellen van een tweede tafel om al het “dust” te zeven.
10.11. Aisja
In reisverslag 1.3. Kleerscheuren vertellen we over Aisja. Zij heeft de nodige problemen achter de rug. We hebben ervoor gezorgd dat Aisja een opleiding tot naaister heeft kunnen volgen.. Ook hebben we een eigen werkplaats voor haar kunnen regelen.
Daar komen echter te weinig klanten. Aisja heeft nu een achterstand in het betalen van het schoolgeld. Het onderwijs aan haar kinderen komt in gevaar.
We regelen nu dat Aisja de uniformen mag maken voor de kinderen van zowel de Aunt Kevin nursery and primary school zals de Kisimbizi nursery and primary school.
10.12. Vergaderingen
We hebben veel vergaderd met de verantwoordelijke mensen van de Kisimbizi nursery and primary school. Om de schoolorganisatie te versterken hebben we een schoolwerkplan samnegesteld en dat gezamenlijk doorgespit om er zeker van te zijn dat het ook in de praktijk gebracht wordt.
‘s Middags hebben de kleuters geen les en is er ruimte voor overleg in het kleuterlokaal.
Maar urenlang op een kleuterstoeltje zitten is geen pretje.
Dus zoeken we een plekje in de schaduw voor het huis van directeur Spencer.
Met een financieel deskundige hebben we meermalen overleg over de begroting van zowel de Aunt Kevin nursery and primary school als de Kisimbizi nursery and primary school.
Het samenstellen van inventarislijsten voor alle aanwezige boeken op beide scholen vraagt het nodige overleg met de leerkrachten.
We hebben verschillende keren vergaderd met het team van de Kisimbizi nursery and primary school. Een nieuw klaslokaal hebben we ingezegend met een vergadering.
De opstelling is een taak van de teamleden. Verbazingwekkend voor ons, typerend voor de Oegandees.
Gelukkig verandert men de opstelling, uit eigen initiatief, vlak voordat de vergadering begint.
Tot besluit
We kijken terug op een zeer geslaagd verblijf in Oeganda waar we dankzij het Lejofonds van grote betekenis zijn geweest voor een aantal mensen.
Op de negen reisverhalen hebben we veel positieve reacties gekregen. We willen alle mensen die de moeite hebben genomen te reageren hartelijk bedanken. Dat doet goed!