2. Opbouw
De eerste volle week in Oeganda ligt achter ons. Het lijkt of we al veel langer in Oeganda zijn. Dat heeft alles te maken met de vele activiteiten in deze periode.
Door middel van de volgende verhalen geven we daar een beeld van:
- 1. Veranderingen, verbeteringen, vernieuwingen en glad te strijken plooien
- 2. Opgehouden door de regen, maar als de regen ophoudt…..
- 3. Spelen in hoeken, het kind in je komt naar boven
- 4. Een van de orders leidt naar het ziekenhuis
2.1. Veranderingen, verbeteringen, vernieuwingen en glad te strijken plooien
Tijdens de eerste week van ons verblijf in Oeganda brengen we verschillende bezoeken aan de “factory” van het project Green Chacoal Lejofonds. Het eerste bezoek is onverwachts. We zijn benieuwd wat we aantreffen.
Als we met de auto het terrein opdraaien en naar de ingang rijden, horen we de machines al. Men is druk aan het werk.
Buiten liggen de “stands” vol met briketten te drogen in de zon.
De eucalyptusbomen zijn weer enorm gegroeid. Vorig jaar zijn er een aantal gekapt om te voorkomen dat teveel briketten in de schaduw komen te liggen. Het lijkt erop dat er opnieuw een paar bomen gekapt moeten worden.
Dan ontdekt men dat we terug zijn en een enthousiast welkom volgt.
We hebben flesjes drinken meegenomen en dat betekent een spontane pauze. Natuurlijk benutten we die pauze ook om ervaringen te horen. Na wat aarzelingen krijgen we enkele verbeterpunten te horen.
Zo is op een deel van de “stands” het gaas nog niet vervangen. Er zitten gaten in. Het gaas ligt daardoor niet meer vlak en de houtskoolbriketten zakken weg.
Daar waar het gaas vervangen is, liggen de briketten mooi vlak en dat werkt prettiger.
Bij verschillende werkers zitten inmiddels gaten in de vorig jaar aangeschafte werklaarzen. We zeggen betere exemplaren toe. Een nieuw lid van het project heeft nog helemaal geen laarzen en werkt op blote voeten. We nemen de maat zodat we ook voor die persoon laarzen kunnen aanschaffen.
Ook zijn de materialen waarop de briketten naar de ‘stands’ gebracht worden versleten.
Men wil graag plastic bakken hebben. Wasteiltjes zouden we zeggen. Die kopen we nog dezelfde middag in het dorp.
Niet onverwacht komen ook de verdiensten ter sprake en een mogelijk verhoging ervan in de nabije toekomst.
We maken duidelijk hoe de strategie is om de afzet te vergroten en daarmee de inkomsten.
Ook is duidelijk dat sommige werkers vaak te laat komen wat anderen weer stoort.
Er schijnen ook wat plooitjes te zitten in onderlinge verhoudingen. Bij een volgend bezoek willen we dan ook een gesprek met ieder apart om duidelijke te krijgen welke plooitjes of plooien gladgestreken moeten worden.
Na de pauze wordt een deel van de briketten die inmiddels voldoende droog zijn, naar binnen gebracht om verpakt te worden in zakken van 2 kilo.
Wanneer regen dreigt, wordt begonnen de briketten te bedekken met plastic zeilen.
Het project kan wat meer menskracht gebruiken. We kennen een doortastend iemand, een voormalig leerkracht, Slyvia genaamd, die nog niet zo lang geleden werkloos is geworden en op zoek is naar een baan.
We rijden terug naar Mukono om haar daar te ontmoeten. Het blijkt dat ze bereid is deel te nemen aan het project Green Charcoal Lejonds en eventueel een leidende rol op zich te nemen, in elk geval wat betreft de administratie. Wanneer ze naar de voorwaarden vraagt, geven we aan daarop terug te komen nadat we eerst met de coördinator de stand van zaken in het project besproken hebben.
Die bespreking, zeer uitgebreid, vindt de volgende dag plaats in de tuin van een plaatselijk hotel in het stadje Mukono.
Weer een dag later zijn we terug op de “factory” . We hebben verhelderende gesprekken met de verschillende werkenemers.
Daarbij valt ons op dat een van de werknemers behoorlijk mager is geworden sinds we hem voor het laatst gezien hebben vorig jaar. Het blijkt dat de man ernstige lichamelijke klachten heeft. De gang naar het ziekenhuis is niet gemaakt door gebrek aan geld. We sturen de man voor onderzoek naar het ziekenhuis.
Net op tijd. Hij blijkt aan tuberculose te lijden. Herstel zal lang gaan duren.
Het werk op de fabriek gaat intussen gewoon door. De droge houtskoolbriketten zijn de vorige dag binnengehaald en worden nu in zakken van 2 kg verpakt.
Daarna brengen we een bezoek aan Slyvia. We bespreken met haar de voorwaarden om deel te nemen aan het project Green Charcoal Lejofonds en daarin een leidende rol te gaan spelen.
Slyvia ziet het zitten. Ze heeft er duidelijk zin in. We zullen haar een volgende keer introduceren bij de andere deelnemers.
2.2. Opgehouden door de regen, maar als de regen ophoudt…..
Zoals gemeld hebben we bij een eerste bezoek aan de Kisimbizi nurery and primary school een contract getekend voor de bouw van vier klaslokalen, een nieuwe woning voor de headmaster zodat zijn woning dienst kan doen als personeelskamer en kantoor voor de headmaster en de bouw van een nieuwe keuken.
De aannemer verlangt een eerste betaling van 50% van de bouwsom. En dat is een smak.
We betalen met briefjes van 50.000 shilling. We zijn dan ook eventjes multi-miljonair.
De bouw zal meteen zondags van start gaan. Tropische regenbuien zorgen voor een dagje uitstel.
Twee dagen later komen we weer en we weten niet wat we zien. Er is een vliegende start gemaakt. Bedrijvigheid alom. En flinke vorderingen.
We bekijken allereerst de keuken in aanbouw.
De keuken wordt verbonden met het meisjesinternaat. We besparen zo kosten omdat er een muur minder hoeft te worden gebouwd.
In de keuken komen straks ovens die geschikt zijn voor het gebruik van green charcoal van het project Green Charcoal Lejofonds.
Green charcoal geeft geen rook af en is dus veilig voor koken binnen. Het brandt langer en is schoner dan het traditionele houtskool.
De bouwvallige houten keuken staat nog overeind. En er wordt uiteraard nog gekookt. Dat zien we later door de stinkende rookwolken die uit de keuken opstijgen.
Even verder is men druk bezig met het optrekken van de muren van twee klaslokalen.
En ook op de plaats waar de bouwvallige lokalen zijn neergehaald wordt hard gewerkt. Hier komen twee nieuwe klaslokalen.
De aannemer zelf brengt een hoek op hoogte.
We nemen vervolgens een kijkje bij het jongensinternaat. Hier wordt de nieuwe headmasterswoning tegenaan gebouwd. Ook hier verbazen we ons hoever men in korte tijd gevorderd is.
Mister Spencer zien we blij rondlopen. Hij wil zijn dankbaarheid tonen. Vergezeld van een paar kleinzonen komt hij met een gift voor ons, een paar trossen bananen.
Een kleinzoon glundert met ons mee.
Trots brengen de kinderen de bananen naar de auto.
Twee dagen later bezoeken we de Kisimbizi school opnieuw en ook nu weer verbazen we ons over de snelle vorderingen. De aannemer heeft ook een heel blik bouwvakkers open getrokken. We tellen al gauw een vijfentwintig man.
Met enige regelmaat worden nieuwe stenen aangevoerd.
Ook op de plaats van de voormalige bouwvallige lokalen zijn de vorderingen duidelijk zichtbaar.
Een wat gammele muur van de “shade’ is weggehaald. Daar komt een steviger muur voor in de plaats.
Ook het keukengebouwtje krijgt meer vorm.
De oude keuken vereeuwigen we nog even.
De nieuwe woning voor de headmaster komt direct naast de jongensboarding te staan. Daar is men intussen begonnen met het storten van de vloer.
De weersverwachting laat zien dat er de komende dagen geen regen in aantocht is. Geen oponthoud dus, In volle vaart vooruit!
2.3. Spelen in hoeken, het kind in je komt naar boven
Bij ons eerste bezoek aan Aunt Kevin horen we dat alle leerkrachten een week voor het nieuwe schooljaar aanwezig zijn om zich goed voor te bereiden op dat nieuwe schooljaar.
Het is een misschien een wens, want de werkelijkheid blijkt anders. Als we terugkomen in de week voor het nieuwe schooljaar blijkt de belangrijkste leerkracht, Christine, die we willen spreken over de ervaringen met het spelen in hoeken nog niet aanwezig.
De aanwezige leerkrachten van de nursery, waaronder twee nieuwe leerkrachten, nemen ons mee naar de gemeenschapshal waar de kasten staan met materialen voor het spelen in hoeken.
Een van de leerkrachten opent de kasten. En het moet gezegd, het ziet er allemaal keurig uit. Een pluspunt.
De materialen worden uitgestald op de grond,
Leo kan het niet nalaten. Hij pakt een pop en geeft aan dat vorig jaar bij de start van het spelen in hoeken kinderen niet veel verder kwamen dan het vasthouden van de poppen. Hij vraagt zich af of kinderen nu ook tot spel komen en of er verdieping in het spel te zien is als je de baby class vergelijkt met de top class.
Het zijn vragen die we ook aan Christine willen stellen. We besluiten dan ook een nieuwe afspraak te maken, een paar dagen later.
Christine is aanwezig. Zij was de eerstverantwoordelijke voor het spelen in hoeken. In het afgelopen jaar hebben we een paar keer een kort rapport van de school gehad over het spelen in hoeken. Dat gaf niet voldoende beeld.
We stellen nu de nodige vragen. De beantwoording verloopt aarzelend. Het doet denken aan examenvrees bij een examen. Misschien eerder ontzag voor de muzungi’s (blanken). Dat maken we vaker mee.
Dan leggen we uit dat een paar mensen in Nederland het afgelopen jaar druk bezig geweest zijn met het maken van materialen voor het spelen in hoeken op Aunt Kevin. Een deel van het materiaal hebben we meegenomen.
We laten de leerkrachten ermee spelen en vragen daarna voor welke groep het geschikt is, baby class, middle of top class.
Daar hebben ze geen enkele moeite mee. Ook kunnen ze perfect aangeven of een opdracht geschikt is voor een of meerdere kinderen. Samenwerken is een belangrijk gegeven.
Er ontstaat nu een heel ander beeld. De leerkrachten genieten.
Ze hebben duidelijk plezier in de spelletjes, de puzzels en de opdrachten. Het kind in hen komt weer naar boven.
Jammer dat we dit keer maar een beperkte hoeveelheid materiaal hebben meegenomen. Dat maken we een volgende keer goed. De leerkrachten zien ernaar uit.
2.4. Een van de orders leidt naar het ziekenhuis
In Nederland hebben we via coördinator Daniel Kibago al het nodige contact gehad met de vaste timmerman en smid van het Lejofonds in Nkonkonjeru.
Aunt Kevin nursery and primary school start dit jaar voor het eerst met primary 7. Bij de bouw van nieuwe lokalen in 2016 had het Lejofonds daar al rekening mee gehouden. Nu moet er nog meubilair komen voor P7.
Verder willen we voor het spelen in hoeken op Aunt Kevin groepstafels en stoelen hebben.
En dan willen we dit jaar ook nog meubilair aanschaffen voor de Kisimbizi nurery and primary school.
Een enorme order voor de timmerman. Afgelopen december hebben we de timmerman al opdracht gegeven een begin te maken met de uitvoering ervan.
Wanneer we Aunt Kevin bezoeken staat het meubilair voor P7 al in de klas. We inspecteren alles. Kleine reparaties zijn hier en daar nodig. Reden voor Daniel Kibago de timmerman telefonisch op te roepen.
Een hartelijke begroeting volgt.
Een enthousiaste timmerman geeft meermalen aan dat hij “so happy” is met ons.
We begrijpen waar zijn enthousiasme vandaan komt.
Bij een bezoek aan zijn werkplaats komt opnieuw een stralende timmerman ons tegemoet.
De werkplaats ligt vol met onderdelen voor de te maken stoelen voor de Kisimbizi school.
In het magazijn liggen de stoeltjes opgestapeld die al klaar zijn.
Buiten staan de tafels die al klaar zijn. Deze tafels blijven tot onze verbazing ’s nachts buiten staan Er wordt niets gestolen. Dat verbaast ons want we zijn gewend dat iedereen en alles beveiligd moet worden in Oeganda tegen inbraak en diefstal.
De werkplaats is te klein om de order van het Lejofonds te verwerken. Dus doet de openbare weg ook dienst als werkruimte.
De timmerman blijft enthousiast en daarnaast optimistisch. Tijdens ons verblijf zal de totale order verwerkt zijn.
Tijd om een bezoekje te brengen aan de smid.
Hij gaat 11 metalen kasten maken voor het Lejofonds. De kasten zijn bestemd voor de Aunt Kevin en Kisimbizi school. In Nederland is al onderhandeld over de prijs.
We hoeven nu alleen nog het aantal op te geven en een eerste aanbetaling van 70% te doen.
Daniel Kibago volgt of alles goed verloopt en dat betreft ook het uitschrijven van de betaalbon.
’s Avonds horen we dat de smid direct na onze aanbetaling op pad gegaan is met zijn motor om het metaal voor de kasten in te kopen. Daarbij heeft hij een plotseling overstekende koe aangereden. Koe dood. De smid met een gebroken been in het ziekenhuis.
Vanuit het ziekenhuis laat hij ons weten dat de order van het Lejofonds geen gevaar loopt.