1. Begroetingen
Aangekomen in Oeganda voor een verblijf van ruim twee maanden zijn we direct aan de slag gegaan. Dat betekent bezoeken brengen aan verschillende personen en aan de scholen die het Lejofonds ondersteunt.
De begroetingen zijn hartelijk, het weerzien geweldig.
We doen daar verslag van in de volgende verhalen:
1.1. Pechvogels
Het is nog zomervakantie in Oeganda. Batu, de dove jongen, die dankzij het Lejofonds, vanaf het begin van de basisschool, onderwijs volgt en nu naar de vierde klas van het voortgezet onderwijs gaat, is thuis. Thuis is in Entebbe.
We komen ’s morgens om vier uur op vliegveld van Entebbe aan. Na wat misverstanden duiken we een tijd later in het verkeerde hotel ons bed in.
Aan het begin van de middag gaan we op weg naar Batu. De hele familie is thuis en we willen ze graag weer een keertje ontmoeten. De familie betekent in dit geval moeder en de broertjes en zusjes van Batu. Vader is uit beeld.
Behalve Batu hebben we eerder zijn moeder en Batu’s broertje Waswa geholpen. In reisverslag “Hij loopt bijna naast zijn schoenen” uit 2017 verhalen we daarover.
Bij een markt in Entebbe pikken we een zus van Batu op die ons verder de weg wijst.
We ontmoeten Batu vlakbij zijn huis. Hij komt op ons afgerend. Een hartelijke begroeting volgt.
We ontmoeten de familie bij een eenvoudig verkoopstalletje van moeder.
Moeder is met haar business verhuisd. Haar stalletje stond eerder langs een drukke weg. Maar door de reconstructie van de weg moest ze daar weg. De gevolgen zijn groot voor haar. In inkomsten is ze teruggegaan van 240.000 shilling naar 50.0000 shilling. Per maand. De inkomsten zijn nu 12 euro.
Moeder klaagt niet. De omgeving is nu bekend met het nieuwe stalletje en het aantal klanten neemt toe. Maar het betekent wel dat ze nu weer zwaar werk op het land moet doen om aanvullende inkomsten te krijgen.
En dan moet je geen tegenvallers krijgen. En die komen wel. Waswa heeft vroeger een ongeluk gehad. Hij moet opnieuw aan zijn been geopereerd worden.
Dat wordt dan de 17e operatie. Kosten 180.000 shilling. En ook nu vraagt moeder geen steun terwijl ze weet dat het Lejofonds de kosten van een eerdere operatie op zich genomen heeft.
Zorgen heeft moeder ook over een zusje van Batu. Zij heeft naast gehoorproblemen ook gezichtsproblemen en is vaak ziek. Ze is 12 jaar maar zit nog slechts in primary 4. Waswa is 11 en zit in P3. Ze gaan een moeilijke toekomst tegemoet.
We communiceren met Batu op papier. Met name zijn oudste zus vindt dit een interessant gegeven.
Op een gegeven ogenblik heeft Batu mijn fototoestel te pakken en slaat aan het fotograferen.
Het is een deja-vu. Al op de basisschool toonde hij veel interesse voor de camera en mocht er op gegeven ogenblik zelfstandig mee fotograferen.
En ook nu is zijn zus zeer geïnteresseerd.
We spreken met moeder af contact te houden. Hopen van haar te horen dat ze meer klanten voor haar verkoopstalletje aan zich weet te binden. We laten doorschemeren dan een helpende hand te bieden wat betreft de problemen rond de operatie van Waswa.
Voor vertrek maken we nog even een familieportret. Daarna is het afscheid nemen en gaan we door naar onze standplaats Mukono.
1.2. “Jesus is back”
We hebben het afgelopen jaar intensief overleg gehad met de Kisimbizi nursery and primary school. Dat betrof allereerst een plotselinge fusie met een andere school, min of meer afgedwongen door de inspectie. Daarna was het mislukken van de fusie onderwerp van gesprek en vervolgens de steun die het Lejofonds onder voorwaarden wil geven aan de school.
We zijn op weg naar de Kisimbizi nursery and primary school. We verheugen ons op ons weerzien met directeur Spencer. We kunnen uittekenen hoe hij ons zal begroeten. Met wijd gespreide armen zal hij glunderend op ons afkomen.
Het gaat zoals gedacht. Directeur Spencer begroet ons enthousiast.
Hij beschouwt ons als door God gezonden. Coördinator Daniel Kibago zegt vervolgens tegen hem: “Jesus is back!”
Het Lejofonds is bereid onder voorwaarden vier nieuwe klaslokalen te bouwen en een nieuwe keuken. Vlakbij de school staat een door het Lejofonds gerenoveerd gebouwtje dat nu dienst doet als woning voor de headmaster. We willen dit gebouwtje nu gaan gebruiken als staff room en kantoor voor de headmaster.
De headmaster krijgt dan een nieuwe woning direct naast het gebouw dat dienstdoet als jongensinternaat.
Op ons verzoek zijn een paar oude gammele lokalen inmiddels al platgegooid, zodat bij onze komst direct met de nieuwbouw gestart kan worden.
Ook heeft men piketplaatjes geslagen op de plaats waar de nieuwe gebouwen komen te staan.
Bij slecht weer, vooral bij wind, waren leerlingen bang in de oude lokalen te moeten verblijven. Ze zagen de wanden bewegen en vreesden instorting.
De vaste aannemer van het Lejofonds is ook ter plaatse.
Gezamenlijk bekijken we de plaatsen van de nieuwbouw. Daar waar de oude lokalen stonden, komen twee nieuwe lokalen.
De andere lokalen komen direct naast de nieuwe staff room.
De nieuwe keuken komt bij het meisjesinternaat. Geen luxe als je ziet hoe er nu gekookt wordt.
Spencer moet aan verschillende voorwaarden voldoen. Er moet een grote schoonmaak komen voor de huidige gebouwen, binnen en buitenkant.
We willen een sluitende begroting zien voor de school voor het eerste trimester in het nieuwe schooljaar dat eind deze maand begint.
Er moet een bankrekening geopend worden waarop het schoolgeld gestort kan worden. Er moet beleid komen, op papier gezet, wat betreft het innen van het schoolgeld.
Ook moet de school een onderhouds- en schoonmaakplan voor de school opstellen.
Verder stellen we eisen ten aanzien van het gebruik van de gebouwen.
We nemen een kijkje bij de verschillende gebouwen om niet te zeggen we voeren een inspectie uit.
Zoals bijvoorbeeld bij de kleuterklas waar we een paar geleden nog muurschilderingen hebben aangebracht.
Ook bekijken we de jongens- en meisjes “boarding”.
Duidelijk is dat Spencer geweldig zijn best heeft gedaan wat betreft het schoonmaken. En dat niet alleen.
Eerder heeft Spencer al een begroting opgestuurd en een beleidsplan wat betreft het schoolgeld en daarnaast een onderhouds- en schoonmaakplan.
Nu krijgen we nog te zien dat er een bankrekening is geopend.
Spencer heeft zijn huiswerk goed gedaan. We gaan nu naar een van de klaslokalen en nemen met de aannemer een contract door wat vervolgens getekend wordt.
Daar zijn foto’s van gemaakt maar helaas niet meer beschikbaar door technische problemen.
De aannemer weet van aanpakken. De volgende, al is het een zondag, gaat de bouw van start.
1.3. Kleerscheuren
Na ons bezoek aan de Kisimbizi nursery and primary school staat een bezoek aan de Aunt Kevin nursery and primary op het programma. De directeur en zijn vrouw zijn op de hoogte van onze komst en hebben ons uitgenodigd voor de lunch om twee uur ’s middags.
We zijn wat aan de vroege kant en besluiten eerst een bezoek aan Aisja te brengen. Aisja kende verschillende problemen. Dat betrof haar gezondheid, gebrek aan inkomsten en de nodige zorg over haar kinderen. We hebben daar vorig jaar over verhaald in de reisverslagen 1.4. Lijden op de opleiding, 2.3. Hoe is het nu met Aisja? en 4.3. Er komen apen uit de mouw
Het Lejofonds heeft de nodige ondersteuning gegeven. We zijn benieuwd hoe de situatie nu is.
We komen onverwachts aan.
Maar zodra een van de kinderen ons ziet gaat de tam-tam in zijn werk. Even later hollen een aantal kinderen naar de auto en begroeten ons enthousiast. Moeder volgt.
We worden uitgenodigd binnen te komen. Daar horen we dat Aisja op haar werkplaats in Nkonkonjeru weinig klanten heeft kunnen aantrekken. Gevolg is dat er inmiddels een achterstand is in het betalen van het schoolgeld.
Een deel heeft ze kunnen betalen door werkzaamheden op het land voor anderen te verrichten.
Gelukkig komt het nieuwe schooljaar eraan. Nieuwe leerlingen hebben een uniform nodig. Met de Aunt Kevin school is afgesproken dat Aisja die mag maken. Er zijn dus verdiensten in aantocht.
We geven aan Spencer te zullen vragen of Aisja ook de uniformen kan gaan maken voor de kinderen op de Kisimbizi school.
Aisja probeerde wat geld te verdienen met het houden van kippen. Dat is geen succes geworden omdat de kippen zijn gestolen.
Eerst vanachter een gordijn, later gewoon in de kamer, volgen de kinderen ons en luisteren aandachtig mee.
Een van de kinderen mag vol trots een certificaat laten zien met zijn foto erop. Hij heeft het gekregen omdat hij tot de besten van de klas hoorde in het afgelopen jaar.
Fahad, de oudste jongen heeft problemen met zijn heup. Dankzij het Lejofonds heeft hij vorig jaar een aangepaste schoenen gekregen. De hakken blijken nu al aardig versleten. Problematischer is dat de jongen verder groeit en de schoenen niet. Die knellen. De schoenen zijn duidelijk te klein.
Geld voor nieuwe schoenen is er niet.
Herma haalt een papier tevoorschijn waarop een voetafdruk wordt gemaakt.
Met dit gegeven kunnen we naar de schoenwinkel voor de aanschaf van een paar nieuwe schoenen.
Door de problemen met zijn heup in het verleden is Fahad lange tijd verstoken gebleven van onderwijs. Hij zit nu in primary 4 bij veel jongere kinderen. Die plagen hem met zijn leeftijd. Maar in de pauzes is hij graag gezien bij de oudere kinderen. Dat maakt veel goed.
Het blijkt dat Fahad en een broertje nu, zeker in de schoolvakanties, moeten meehelpen inkomsten te verkrijgen. Ze zijn bezig met het maken van metselstenen.
We nemen ons voor een volgende keer een kijkje bij hen te nemen.
1.4. Aunt Kevin. We aim higher!
“Aunt Kevin nursery and primary school. Supported by Lejofonds”. You are welcome. Die teksten staan te lezen bij de poort van de Aunt Kevin nursery and primary school in Nkonkonjeru.
Wanneer we aankomen, heeft men ons al gesignaleerd. Directeur Salongo en enkele leerkrachten snellen ons tegemoet.
We worden hartelijk welkom geheten.
Het valt direct op dat alle gebouwen er goed onderhouden uit zien. Het blijkt dat in de vakantie de hele buitenkant is geverfd.
Onderhoud is belangrijk. Dat is niet vanzelfsprekend in Oeganda. We hebben er al een paar jaar flink op gehamerd. Dat je nu de effecten ziet is prachtig. Het geeft aan dat men nu het belang ziet van goed onderhoud.
Ook binnen zien we dat er onderhoud gepleegd is. Zo is in een van de klassen de vloer gerepareerd.
Vorig jaar hebben we de kring als werkvorm geïntroduceerd. Ook hebben we laten zien dat de opstelling van het meubilair anders kan. In plaats van rijen achterelkaar kun je kinderen ook in groepen laten zitten. Het geeft voldoening te zien dat dit gebeurt.
De Aunt Kevin gaf tot nu toe onderwijs tot het niveau primary zes. Dit jaar start men voor het eerst met primary 7. Het Lejofonds heeft de plaatselijke timmerman opdracht gegeven meubilair te maken voor primary 7. Het is goed te zien dat het meubilair is aangekomen, ruim op tijd voor het begin van het nieuwe schooljaar.
De timmerman heeft geleerd. De naam Lejofonds is nu op een onopvallende plaats aangebracht op de tafeltjes en stoeltjes.
Eerder had de timmerman, ten onrechte, gemeend dat de naam Lejofonds groot moest worden aangebracht op het tafelblad.
Op het kantoor van de headmaster zien we een teken van waardering voor het Lejofonds.
En de personeelskamer laat het volgende zien:
We nemen een kijkje bij de toiletten en het ernaast gelegen magazijn. De schilders zijn er nog bezig met verven. Duidelijk is dat ze een verkeerde kleur gebruiken. De gebruikte kleur is veel donkerder dan elders en zorgt voor een doodse uitstraling. We kaarten de zaak aan.
We hebben vorig jaar met nadruk de codes gegeven van de gebruikte kleuren zodat in de toekomst de juiste kleuren gebruikt zullen worden. We zien dat met name de deuren en de ramen een andere kleur blauw hebben gekregen. Jammer, maar de schade blijft beperkt.
Maar nu is er weer een andere kleur gebruikt. Onaanvaardbaar. De schilder wordt ter verantwoording geroepen. Hij moet plotseling telefoontjes plegen. Kennelijk wil hij de schuld op een ander schuiven.
Uiteindelijk is de vraag wie het probleem gaat oplossen. Duidelijk wordt dat de schilder een kale kip is zonder veren is waar niets valt te plukken. Het onderhoudspotje van de school is leeg. Dus als er dan toch vertegenwoordigers van het Lejofonds in de buurt zijn…….
Tijdens de beraadslagingen krijgen we bezoek. Boekhouder Ouma komt aangelopen. Ook hier een hartelijke welkom. Ouma is een grote steun geweest in het samenstellen voor een sluitende begroting voor de Aunt Kevin nursery and primary school. We hebben dan ook zijn hulp ingeroepen voor de Kisimbizi school.
Tijdens de rondgang door de school hebben we verschillende keren aangegeven dat we uitvoerig met de leerkrachten van de onderbouw van gedachten willen wisselen over het introduceren van een aantal nieuwe materialen voor het werken in hoeken.
In het afgelopen jaar zijn twee personen in Nederland hard bezig geweest met het vervaardigen van materialen voor het werken in hoeken.
Een week voordat het nieuwe schooljaar begint zijn de leerkrachten op school aanwezig voor de nodige voorbereidingen. Het overleg kan dan starten.
Na het bezoek aan de school is het ruimschoots tijd voor de lunch. Daarvoor neemt directeur Salngo is ons mee naar zijn huis waar we ook weer hartelijk ontvangen worden door zijn vrouw en waar we genieten van een voortreffelijke Oegandese lunch.