In dit verslag verhalen we hoe we, met steun vanuit Nederland, veranderingen ten goede kunnen aanbrengen bij de scholen waar het Lejofonds mee samenwerkt in Oeganda. De scholen moeten daarbij wel aan een aantal voorwaarden voldoen.

Nu we van start zijn gegaan met een aantal bouwwerkzaamheden komen we ook voor verrassingen te staan. We geven een aantal voorbeelden.

5.1. De ratten in de val

Gods Glory primary school heeft als motto “With god is all possible”. Maar onze lieve heer kan nooit bedoeld hebben dat een aantal van zijn schepselen in een kleine donkere stal moeten slapen waar ze door de ratten worden besnuffeld.

Dat is dan ook bedacht door de headmaster. Hij zou wel anders willen, maar hij heeft ook last van het probleem waar iedereen in Oeganda blijkbaar last van heeft: gebrek aan geld.

Het Lejofonds wil een helpende hand bieden om verandering aan te brengen in deze onaanvaardbare situatie. Maar de tijd dat alles op een presenteerblaadje gratis en voor niets wordt aangeboden ligt ver achter ons. En dus worden voorwaarden opgesteld.

En dus zien we onze kans schoon. Over schoon gesproken. We willen dat de headmaster samen met zijn team een plan opstelt waarin duidelijk wordt hoe het schoolterrein wordt schoon gehouden en wie daar verantwoordelijk voor is.

In Oeganda is het heel gewoon dat alles wat niet meer nodig is, wordt weggegooid en daarvoor wordt geen stap extra gezet. Ook willen we dat bij de w.c,s een tip tap wordt geplaatst, een eenvoudig apparaat waardoor kinderen hun handen kunnen wassen. De headmaster wordt niet gespaard. Hij dient zijn “office” op te ruimen en de kast, vorig jaar geleverd door het Lejofonds moet fatsoenlijk ingericht worden. Pal achter een gebouwtje waar een paar jongens overnachten staat een geitenstal die niet meer gebruikt wordt. Die stal dient te worden afgebroken. Van het hout kan een schuurtje gemaakt worden dat elders op het terrein op een betere plek geplaatst kan worden. Over de herinrichting van het terrein willen we ook inspraak hebben. We willen op al deze punten niet alleen een akkoordverklaring van de headmaster hebben maar ook van zijn bestuur. Die krijgen we. En daarmee zitten de ratten in de val.

5.2.De toon is gezet

De ruimtes waar de kinderen van Gods Glory primary school overnachten willen we aanpakken. Al verschillende keren hebben we gesproken over hokken en stallen en ongedierte. Vandaar dat we ons nu beperken tot de term ruimtes.

Tot nu toe slapen de kinderen op de lemen grond. We willen een cementen vloer aanbrengen. Een dergelijke vloer kan ook gemakkelijk schoon gehouden worden. Maar eerst zullen de muren gepleisterd dienen te worden. Headmaster Stephen kent zijn mensen en hij schakelt een stukadoor in.

Wanneer wij Gods Glory weer bezoeken weten we dat twee ruimtes waar de kinderen verblijven inmiddels gestukadoord zijn. We zijn nieuwsgierig naar het resultaat. En dat resultaat valt tegen.

Bij een van de muren vertoont het pleisterwerk al vele scheuren en scheurtjes. De stukadoor heeft inferieur zand gebruikt. Hij heeft dat zelf in de gaten, maar het komt niet in hem op over de kwaliteit van het zand te klagen. Wij klagen wel en dat betekent dat de stukadoor zijn laatste muur heeft gestukadoord op Gods Glory.

Tot onze grote verrassing heeft Stephen klaarblijkelijk ergens nog een potje verf staan. Daarmee kan een van de ruimtes geverfd worden. En dat betekent dat ook de schilder zijn laatste klus gedaan heeft op Gods Glory. Wat een morsige boel. Dit vraagt herstelwerk. We maken Stephen duidelijk dat we kwaliteit willen. De toon is gezet.


5.3.Tillen en getild worden

Na de ervaringen met de stukadoor en de schilder is het duidelijk dat toezicht nodig is. Headmaster Stephen is daarvoor niet de geëigende persoon. Hij heeft het druk genoeg met de school. Adams, onze coördinator voor de projecten Solar Cooking en Solar Lighting is bouwkundig onderlegd en hij is nu de aangewezen persoon om toezicht uit te oefenen.

De eerste grote klus op Gods Glory is het aanbrengen van een vloer in de grote hal, de main hall. De stukadoor heeft spijt betuigd en wil graag weer in genade worden aangenomen want hij heeft de centjes hard nodig. Hij mag nu stenen, zand en cement kruien. Adams houdt toezicht. Dat doet hij graag en veel want ook voor hem tellen de centjes. Wanneer de vloer is aangebracht is het tijd voor de ramen en deuren. We hebben ijzeren ramen en deuren besteld in Mukono. Deze worden per vrachtwagen vervoerd naar Gods Glory.

Adams wil weer mee om toezicht te houden. Bovendien wil hij drie werklieden regelen om de deuren en ramen te plaatsen. Twee werklieden dienen de ramen op te tillen, een derde persoon is nodig voor het meten. Volgens Adams. Daar steken we een stokje voor. Zonder Adams en met wat hulp ter plaatse kunnen de ramen en deuren ook geplaatst worden. En dat blijkt. We worden niet getild


5.4.Grote ogen bij een vierkante meter

Over de Kizimbizi school hebben we al verschillende keren geschreven. En dan met name over de gebouwensiituatie. Het is een bouwval. Het lijkt of er net een oorlog heeft gewoed. Adams heeft kortgeleden nog eens alarm geslagen. Een deel van het gebouw zal een flinke storm niet meer doorstaan. Door de aangeboden hulp vanuit Nederland wordt het mogelijk te denken aan de bouw van drie lokalen.

Maar dan willen we een goed zicht hebben op de kosten. Adams heeft al eerder een bouwkundige tekening gemaakt, Hij stelt nu een begroting op. Dan is het zaak te achterhalen of de cijfers de werkelijkheid benaderen. En dat vraagt onverwachts vele vergaderingen. Daarbij komen we voor verrassingen te staan. Voor de bouw zijn volgens Adams 20.000 stenen nodig. Maar hij kan niet aangeven waar dat op gebaseerd is. Veel verder dan dat dit getal gestoeld is op gevoel en ervaring komen we niet.

Wanneer we een berekening maken aan de hand van oppervlaktes en vierkante meters worden we niet begrepen. Men is gewend te werken met feet en inches. Maar zo weten we langzamerhand ook dat men zich de maten niet goed kan voorstellen. We hebben al verschillende keren bij verschillende timmerlieden kasten besteld. Als we dan bijvoorbeeld de hoogte opgeven moet men eerst een rolmaat uitleggen om zich een beeld te vormen van de hoogte.

Voor het verven van de spanten ( het dak zelf is bedekt met golfplaten) staat 75 liter verf op de begroting. We geven aan dat hiermee volgens de gebruiksaanwijzing 750 vierkante meter kan worden geverfd. Men kijkt ons nietszeggend aan. We zitten in de tuin van een hotel. We passen de oppervlakte af met voetstappen. Wonderlijk, maar de tuin is 750 vierkante meter. En dan dringt langzaam het besef door dat 75 liter wat aan de ruime kant is.

Volgens onze berekeningen is het aantal golfplaten voor het dak teveel begroot. Met een uitleg gebaseerd op vierkante meters komen we er niet. We moeten alles uittekenen om begrepen te worden.

Voor de aanleg van het dak moeten we een contract afsluiten met een aannemer. De aannemer geeft alleen een eindbedrag. We moeten niet verwachten dat hij kan aangeven waarop dat bedrag gebaseerd is. We moeten er ook niet op rekenen dat de aannemer voor de start van de bouw een bedrag kan noemen. Hij moet eerst het gebouw voor zich zien. Dat betekent dat eerst de muren moeten zijn opgetrokken voordat we iemand kunnen inschakelen die het dak voor zijn rekening neemt en daarvoor een bedrag noemt.

Wanneer wij met een aannemer om tafel gaan en vooraf een bedrag willen weten en daarbij ook nog eens willen weten waar het bedrag op gebaseerd is, zal men gillend weglopen zo wordt ons verzekerd. Soms krijgen wij die neiging ook.

5.5.Van zijn geloof gevallen

De Kizimbizi primary school heeft als motto Through patience you win. Dit motto is een leidraad voor headmaster Spencer zo is ons gebleken. De geest is gewillig maar het vlees is zwak. Het is Spencer dan ook eens overkomen dat hij dit motto vergat en zijn ongeduld de voorrang gaf. In 2010 bezoeken we zijn school voor een workshop voor de leden van het geitenproject in zijn omgeving. De lokalen zijn donkere hokken. Er wordt dan ook besloten de workshop buiten te houden onder de schaduw van een boom.

Na afloop van de workshop neemt Spencer ons mee wat verderop waar de fundamenten liggen waar eens of ooit drie lokalen zullen moeten verrijzen. Tot onze grote verbazing zien we een gedenkplaat waarop staat dat wij namens het Lejofonds de eerste steen hebben gelegd voor een nieuw schoolgebouw. Een stille hint zo blijkt. Een hint die Spencer is ingegeven door een ander persoon. Spencer blijkt van zijn geloof gevallen. De vlieger gaat niet op en Spencer kan zijn motto weer ter hand nemen.Through patience you win.

Drie jaar later zal dan toch een droom van Spencer werkelijkheid worden. Het motto Through patience you win kan weer opgepoetst worden.

5.6. God created me like that

De deuren en ramen zitten erin. In de “main hall” van Gods Glory. En men is bezig met het pleisteren van de muren. Hoogste tijd om een kijkje te nemen.

De deuren en ramen vallen onmiddellijk op aan de buitenkant. Onmiddellijk zie je dat ook de buitenmuren gestukadoord zouden moeten worden. Dat is niet aan de orde. Het gaat ons nu om de binnenkant.

Binnen wordt er hard gewerkt. De kinderen kunnen geen les krijgen in deze ruimte. Twee klassen krijgen nu les in de buitenlucht. Binnen is al een geweldige vooruitgang duidelijk. Nu al is duidelijk dat hier straks een multifunctionele ruimte gecreëerd is. Waarschijnlijk beseft men nog niet ten volle welke mogelijkheden deze ruimte in zich heeft. We zijn dik tevreden met wat we zien. Tijd om de buitenkant van het gebouw nader te bekijken.

En hier wachten ons weer Oegandese verrassingen. De “main hall” is aan de kant van de internaatsruimtes voorzien van goten. Op zich niks mis mee. Heel goed zelfs. Nu klettert het water niet langer nutteloos naar beneden waar bij het opspattend water de muren aantast. Nee, het water wordt nu een kant op gedirigeerd, waarbij het opgevangen kan worden in een grote watertank.

De watertank ontbreekt nog. En dat is maar goed ook. Want wat blijkt, de watertank staat precies gepland op een kruispunt van looppaden. Een onmogelijke situatie. We roepen Adams ter verantwoording. Hij houdt toezicht. Waarom heeft hij hier geen halt aan toegeroepen?

En dan blijkt dat Adams een dagje afwezig is geweest. Misschien heeft headmaster Stephen zijn kans schoon gezien, misschien heeft hij niet goed opgelet, duidelijk is wel dat hij degene is die veranwoordelijk is voor deze rare gang van zaken.

Schoenmaker blijf bij je leest. Dat maken we Stephen duidelijk.

Het is ons al eerder opgevallen dat aan de kant waar de hoofdingang van de “main hall” zich bevindt, dicht tegen de muur een klein tuintje is gemaakt. Een onmogelijke plaats. Dagelijks passeren honderden kinderen deze plek en ze moeten alle moeite doen om het tuintje te ontwijken. Dat lukt als ze zich als het ware tegen de muur aandrukken of ze moeten rare sprongen maken om over de planten heen te springen.

We willen nu toch duidelijkheid hoe zoiets raars ontstaan is. En weer is het Stephen die die duidelijkheid verschaft. Aan deze zijde van de “main hall” ontbreken ook de goten. Het water loopt dus zo van het dak af. Om daar niets mee te doen is begrotelijk. Dat bracht Stephen op het idée beplanting aan te brengen. Het dak vormt als het ware een irrigatiesysteem. Dat je daarmee de toegang tot de “main hall” blokkeert, neemt hij kennelijk voor lief.

Opnieuw spreken we Stephen aan op zijn wel heel originele ideëen die in de praktijk eerder problemen dan oplossingen opleveren. “God created me like that”, is het antwoord van Stephen. En daar hebben we het mee te doen.

Geef een reaktie