4. (On)verwacht
In reisverslag 4 maken we duidelijk waarom in het project Green Charcoal Lejofonds de Wet van Murphy lijkt te heersen.
We zien een stukje Nederland in Oeganda wanneer de vlag in top gaat bij het jongensinternaat van de Kisimbizi primary school omdat het hoogste punt bereikt is.
Bij ontmoetingen met Aisja komen een paar apen uit de mouw.
Via internet volgen we in Oeganda de kranten in Nederland en ander nieuws via bijvoorbeeld Facebook. We komen daar een leuk bericht tegen.
Reisverslag 4 kent de volgende hoofdstukken:
4.1. De Wet van Murphy
Alles wat fout kan gaan, zal fout gaan
Coördinator Daniel Kibago heeft op het politiebureau aangifte gedaan van een gestolen elektriciteitsmeter op het terrein van het project Green Charcoal Lejofonds. Op naar het elektriciteitsbedrijf om het rapport te tonen. Voorwaarde om een nieuwe meter geplaatst te krijgen.
De volgende dag is het een nationale feestdag. Dan een nieuwe meter plaatsen, dat gaat het niet worden. Vervolgens staat het weekend voor de deur. Het zal dus maandag worden. En dat wordt het ook, maar wel laat in de middag.
Daniel Kibago gaat met de auto op weg naar Seeta Nazigo, vergezeld van een monteur. Een tweede monteur volgt hen met eigen vervoer, een motorfiets.
Nog niet halverwege hoort Daniel een luide knal. In zijn spiegel ziet hij dat de monteur op de motorfiets in botsing is gekomen met een auto. Veel schade aan de motorfiets. Dankzij een goede helm heeft de monteur geen noemenswaardig letsel.
Wel is duidelijk dat het plaatsen van de meter die dag niet meer gaat lukken.
Nieuwe dag, nieuw kansen. Na veel heen- en weer getelefoneer gaat een monteur op pad om een nieuwe meter te plaatsen.
Na plaatsing krijgen we een telefoontje vanuit de ‘”factory`’. De machines starten wel, werken eventjes en vallen dan weer stil. De monteur is inmiddels vertrokken. Zelf hebben we een aantal vergaderingen in Nkonkonjeru waar Daniel aanwezig moet zijn om te “tolken’.
Aan het eind van de middag spoeden we ons naar de `”factory”. Daniel ontdekt dat in het elektriciteitskastje een paar onderdelen ontbreken, onderdelen die de monteur geplaatst zou moeten hebben. Daniel heeft zelf verstand van elektriciteit en weet een verbinding tot stand te brengen waardoor de machines even hun werk kunnen doen.
De gevonden oplossing is niet van gevaar ontbloot. Dus wordt er weer contact gezocht met het elektriciteitsbedrijf om te melden dat de monteur een paar onderdelen niet geplaatst heeft. De onderdelen vertegenwoordigen een bepaalde waarde. We zijn in Oeganda dus wordt er direct aan diefstal gedacht.
We moeten zelf contact zoeken met betreffende monteur. Dat mislukt. Daniel wordt daarom de volgende dag ontboden op het kantoor van het elektriciteitsbedrijf. Daar spreekt de monteur over vergissingen. Het verhaal is niet al te helder, maar hij komt er mee weg.
Daniel maakt duidelijk dat hij de betreffende onderdelen zelf kan plaatsen. Hij krijgt daarvoor toestemming en daarmee ook de onderdelen.
Op de “factory” is het klusje gauw geklaard. De machines kunnen weer draaien. In Oeganda neem je elektriciteit in een aantal eenheden af. Daarvoor toets je ter plekke een afgesproken nummer in op een apparaatje en je geeft aan voor hoeveel eenheden je wilt betalen.
Er staan nog weinig eenheden op de teller. Daniel Kibago wenst een aantal eenheden te kopen om te voorkomen dat straks opnieuw alles stilvalt.
Het apparaat wenst niet mee te werken. En dus volgt er weer een belletje naar het elektriciteitsbedrijf. Blijven proberen is het advies dat we krijgen.
Dat advies wordt opgevolgd maar leidt niet tot resultaat. Daniel zal nu opnieuw het elektriciteitbedrijf bezoeken om tot een oplossing te komen.
Voor we vertrekken hebben we nog een kleine vergadering met de werkers.
Kato, een van hen, houdt tijdens de bijeenkomst zijn oorbeschermers op.
Het is dus de vraag wat hij allemaal mee heeft gekregen.
Het is geen vervelende vergadering. Maar na een lange werkdag en eindelijk kunnen zitten, nog steeds bij hoge temperaturen, willen de oogjes vanzelf weleens dichtvallen.
Maar iedereen is klaarwakker en meteen enthousiast als we weer betalen voor gewerkte uren.
4.2 Een beetje Nederland in Oeganda
De aannemer werkt op drie verschillende plaatsen voor het Lejofonds. In Seeta Nazigo metselen zijn mensen de stenen pilaren waar de “stands” op komen te rusten. Dat werk is inmiddels voltooid.
In Nkonkonjeru bouwt hij in opdracht van het Lejofonds nieuwe toiletten voor de Aunt Kevin nursery and primary school.
Buiten Nkonkonjeru, op het platteland, staat de Kisimbizi primary school. Hier renoveert de aannemer in opdracht van het Lejofonds een gebouw dat dienst gaat doen als jongensinternaat.
We bezoeken de Kisimbizi primary school ’s ochtends. De renovatie is in volle gang. We begrijpen niet helemaal de volgorde van de werkzaamheden. Rondom het gebouw is een veranda aangebracht dat nog verder afgewerkt moet worden. De achterwand is al gestukadoord, een zijwand gedeeltelijk.
De aannemer geeft aan dat hij al gauw met de dakspanten gaat beginnen. Het hoogste punt komt daarmee in zicht. Het hout ligt al klaar.
We besluiten aan het eind van de middag terug te komen. We hebben namelijk de Nederlandse vlag bij ons. Die moet natuurlijk in top als het hoogste punt bereikt is.
Wanneer we ’s middags terug komen zien we dat we de vlag tevoorschijn kunnen halen. De aannemer is bezig met de dakspanten.
Het hoogste punt is bereikt. De vlag kan uit. Maar voordat dit werkelijk gebeurt komt eerst een stapel bankbiljetten tevoorschijn. De tweede aanbetaling is een feit. Voor de aannemer een belangrijk gegeven.
Daarna klimt hij naar boven om de Nederlandse driekleur te laten wapperen.
4.3 Er komen apen uit de mouw
In reisverslag 2 hebben we verhaald hoe het nu met Aisja gaat. Daarbij is een toezegging van de directie van Aunt Kevin ter sprake gekomen. Als Aisja voldoende kwaliteiten heeft als naaister mag zij de uniformen maken van de Aunt Kevin nursery and primary school.
Ook zijn de problemen van haar dertienjarig zoontje Fahad ter sprake gekomen.
Hij gaat voor de derde keer naar P4 en kan nog niet lezen. Een onhoudbare situatie.
We beleggen een vergadering met de directie van Aunt Kevin en nodigen Aisja ook daarvoor uit.
Voorafgaand hebben we een overleg met de penningmeester over het budget van de school voor 2018. Dit overleg loopt uit. Als we aan het overleg met de directie toe zijn, is Aisja er niet. Zo lijkt het. We vinden haar aan de andere kant van het schoolterrein. Ze heeft Fahad meegenomen. Verder heeft ze een aantal zakken bij zich. Daarin zitten bonen, bananen, advocado’s en pinda’s. Allemaal voor ons. Zo wil ze haar dankbaarheid uitdrukken wat wij via het Lejofonds voor haar doen.
Het gesprek met de directie verloopt soepeltjes. Aisja mag vier uniformen op proef maken.
Ook is men van mening dat het belangrijk is dat Aisja nu voor zichzelf een zaakje gaat beginnen. Daarvoor zal ze een onderkomen in het stadje moeten huren. De directie zegt toe haar daarbij te helpen.
Dan richt zich de aandacht op Fahad. Eerder heeft de headmaster desgevraagd aangegeven dat zij garant staan dat het ventje op Aunt Kevin leert lezen.
Aisja heeft zeven kinderen. Er wordt gevraagd naar de schoolprestaties van de andere kinderen. En dan komen er een paar apen uit de mouw. Er is nog een broertje van 11 jaar die ook in P4 zit en een broertje van 10 die P3 heeft gedaan. Hoe is dat allemaal mogelijk?
Aisja verdient een schamel inkomen met de verkoop van koffie en het bewerken van het land voor anderen. Ze stuurt haar kinderen naar de scholen die het minste schoolgeld vragen. Het zijn de “government-scholen” die vaak weinig kwaliteit leveren. Aisja doet wat het schoolgeld betreft een kleine aanbetaling. Wanneer er druk gezet wordt om de rest van het schoolgeld te betalen en ze het geld niet heeft, is ze gedwongen de kinderen van school te halen om ze vervolgens op een andere school geplaatst te krijgen. Fahad bezoekt inmiddels al zijn vijfde school. Een heilloze weg. Schoolgaan moet zo een kwelling voor deze kinderen zijn.
De headmaster is bereid de kinderen op hun niveau te testen. Daarna zullen we overleggen wat de gewenste voortgang moet zijn. We krijgen de uitslagen van de testen te horen en zijn verbaasd. Fahad moet terug geplaats worden naar P3. Broertje Shakiruh gaat terug van P4 naar P2. Ashiraf van 9 kan gewoon overgaan naar P3.
We hebben een overleg met de headmaster. We krijgen de testen te zien die de kinderen gemaakt hebben. We vragen naar de oorzaken van de slechte prestaties. De headmaster is er heilig van overtuigd dat het probleem niet zit in de mogelijkheden van de kinderen maar veeleer in het bezoeken van verschillende slechte scholen. We vragen naar de extra aandacht die de leerkrachten van Aunt Kevin aan deze kinderen kunnen geven. Het lijkt ons goed dat de kinderen voortaan naar Aunt Kevin gaan.
Op naar Aisja en de kinderen om dit alles te bespreken.
Bij aankomst werkt de tam-tam. Een van de kinderen ziet ons en trommelt iedereen op, inclusief moeder Aisja.
Na het maken van een familieportret gaan we in de schaduw van een boom zitten om met Aisja te praten.
De kinderen kijken van enige afstand toe.
We geven aan dat het Lejofonds bereid is onderwijs voor de kinderen mogelijk te maken op Aunt Kevin nursery and primary school. Maar er zijn een aantal voorwaarden aan verbonden. Aisja zal zelf ook een bijdrage moeten leveren. En ze zal regelmatig verslag moeten uitbrengen over de vorderingen van de kinderen.
Het praten over de voorwaarden neem de nodige tijd in beslag. Het jongste kind is al in slaap gevallen.
Fahad brengt het kind uiteindelijk naar binnen.
Zelf komt hij terug met een zelfgemaakte auto. Een teken dat het overleg met Aisja ook voor hem lang duurt.
Enkele jaren geleden kon Fahad niet zonder stok lopen vanwege problemen aan zijn heup. Het Lejofonds heeft toen een operatie mogelijk gemaakt waardoor hij weer zelfstandig kan lopen. We zien nu dat Fahad nog wat mank loopt. Reden om moeder aan te raden opnieuw met hem naar het kinderziekenhuis Corsu te gaan. We zorgen ervoor dat reiskosten geen belemmering vormen.
Uiteindelijk hebben we alles besproken. De kinderen gaan de volgende dag naar school. We besluiten te vertrekken. Coördinator Daniel Kibago geeft onverwachts aan dat er nog een probleem is. Aunt Kevin staat niet langer toe dat kinderen zonder schoenen op school komen. En de kinderen hebben geen schoenen.
Nu hebben we gezien dat het vandaag marktdag is in Nkonkonjeru. We besluiten de kinderen mee te nemen naar de markt om daar schoenen voor hen te kopen.
Dat gaat zomaar niet. Interne organisatie is nodig. Aisja en de kinderen spoeden zich naar de jerrycans met water. Water wordt in bakken gedaan.
Vervolgens gaan de kinderen daarmee naar een badgelegenheid naast de w.c. om zich te wassen.
Vervolgens zien we natte kinderen in hun blootje naar huis rennen om daar “nette kleren” aan te doen.
Ons wordt te verstaan gegeven niet mee naar de markt te gaan omdat bij het zien van muzungu’s (blanken) de prijs onmiddellijk flink verhoogd zal worden.
We laten ons afzetten bij een gelegenheid waar we iets fris kunnen drinken.
De kinderen genieten van een onverwachts ritje in een auto.
Op de terugweg laten de kinderen vol trots hun schoenen zien.
Thuisgekomen draagt een blije moeder een tas vol schoenen voor de kinderen.
Bij het afscheid bedankt Aisja ons hartelijk.
En dan wordt het haar te veel. Ze barst in snikken uit. Vreugdetranen. De kinderen kijken toe.
4.4 Valentijn
We beschikken in Oeganda over internet. Dus kunnen we al het nieuws in Nederland volgen. Heerlijk verkoelend om in de hitte van Oeganda te lezen over vrieskou in Nederland.
Nu komen we op Facebook het volgende bericht tegen van Louise Annijas-Wentholt:
“Ik vond dat het wel weer eens tijd werd om iets voor het Lejofonds te doen, en aangezien het over twee weken Valentijnsdag is…..
heb ik (natuurlijk) rode hartjes gehaakt.En een sleutelhanger (met een stevig dubbel hartje) met een labeltje er aan. Dit kan ik, voor wie het leuk vindt, inbranden met een naam naar keuze.
Het houtje van het onderste laagje is gekleurd maar kan ook naturel.
Wie een setje wil bestellen kan dat via een pb aan mij in messenger vragen. Graag vermelden: kleur onderlaagje, eventueel naam en hoeveel setjes. Per setje graag € 6,– overmaken naar het Lejofonds, o.v.v. Valentijn. De verzendkosten neem ik voor mijn rekening. Ik plaats ook nog even een foto van hoe een setje er uitziet.
Nou, ik ga gauw verder haken!Kijk maar eens op de site www.lejofonds.nl, dan zie je wat Leo en Herma allemaal doen in Oeganda. Echt heel goed!”
Rivka Veenker is op het aanbod ingegaan en heeft dat op de volgende wijze laten zien:
